Sau 2 năm triển khai xây dựng nhà ở thu nhập thấp (TNT), không chỉ thất bại về mặt số lượng, nhiều dự án đang triển khai cũng đưa ra mức giá quá cao so với mức sống của người dân.

Sau 2 năm triển khai xây dựng nhà ở thu nhập thấp (TNT), không chỉ thất bại về mặt số lượng, nhiều dự án đang triển khai cũng đưa ra mức giá quá cao so với mức sống của người dân.
Giá cao do giải phóng mặt bằng và… thiết kế (?)

Kể từ sau khi dự án nhà TNT CT1 Ngô Thì Nhậm, quận Hà Đông được mở bán cuối năm 2010 với giá 8,8 triệu đồng/m2, đến đầu năm nay, một số dự án nhà TNT trên địa bàn Hà Nội đều có giá chào bán dự kiến từ 11 triệu đồng/m2 trở lên… Tính trung bình một căn hộ nhà TNT tổng chi phí lên tới gần 1 tỷ đồng - số tiền vượt quá khả năng chi trả của những người TNT.

Trong khi đó, nhà TNT ở khu vực Đà Nẵng chỉ bán với mức 5,2 triệu đồng/m2. Mức giá khác nhau dẫn đến nhà thu nhập thấp tại Đà Nẵng bán hết veo 800 căn trong vòng 6 tháng. Còn tại Hà Nội, sau đợt sốt đầu tiên, loạt chung cư thu nhập thấp thứ hai lại rơi vào cảnh ế ẩm. Sự việc gây xôn xao dư luận khi hàng loạt khách hàng đã từ chối ký hợp đồng mua nhà TNT Sài Đồng vì giá quá cao.

Theo ông Bùi Đức Long, Tổng Giám đốc Cty CP Vicoland, đơn vị bán nhà thu nhập thấp ở Đà Nẵng, mỗi Cty đều có "chiến thuật" kinh doanh riêng. Sở dĩ nhà bán ra với giá rẻ vì Cty ông áp dụng công nghệ, và thiết kế tối ưu nhằm giảm tối đa giá thành. Giá mỗi m2 xây dựng được giảm 40-50% so với thông thường, ban công được thu gọn xuống còn 1,8 m thay vì 2,2 m như thường lệ. Ngoài ra, nhà chỉ có 7 tầng nên sử dụng móng băng, tiết kiệm 30% giá thành so với áp dụng cọc khoan nhồi. Điều quan trọng hơn cả, theo ông Long, nhà ở Đà Nẵng bán giá rẻ vì Cty ông được giao đất sạch, không phải lo giải phóng mặt bằng.

Đây cũng là lý do được các chủ đầu tư nhà TNT tại Hà Nội lý giải trước thực tế, ngay tại Hà Nội cùng là nhà TNT, song mỗi nơi một giá, chênh nhau gần gấp 2 lần. Ông Lê Ngọc Ước, Phó giám đốc Cty đầu tư hạ tầng Viglacera, chủ đầu tư dự án nhà TNT Đặng Xá cho biết, giá đền bù giải phóng mặt bằng ở Hà Nội luôn cao nhất cả nước nên rất khó so sánh với khu vực miền Trung. Tiền đền bù tính trung bình khoảng một triệu/m2, đầu tư cơ sở hạ tầng khoảng 500.000/m2. "Nếu được giao đất sạch, chúng tôi chỉ xây dựng mất khoảng 6-7 triệu đồng/m2", ông Ước khẳng định.

Ngoài ra, theo ông Ước, tâm lý quen với phong cách nhà thương mại cũng khiến nhà TNT trở nên đắt đỏ. Hiện nay, vẫn chưa có tiêu chí xây dựng nhà TNT, số đông các đơn vị vẫn làm theo chuẩn nhà chung cư do Bộ Xây dựng quy định.

Ông Ước thừa nhận, do Bộ Xây dựng chưa có tiêu chuẩn đối với nhà TNT nên Cty ông vẫn áp tư duy nhà thương mại cho nhà TNT. "Dù là nhà TNT nhưng chủ đầu tư vẫn phải đảm bảo có thương hiệu, tránh hiện tượng xuống cấp như Nam Trung Yên. Chỉ khi nào Bộ Xây dựng định ra tiêu chí giá trần, quy định rõ giá nhà có tầng hầm cũng như quy chuẩn nhà chung cư thì doanh nghiệp mới có thước đo để đối chiếu", ông Ước khẳng định.

Ông Nguyễn Đức Sơn, cán bộ thuộc Ban quản lý dự án số 2, Công ty Hanco 3 cho hay, sở dĩ dự án Sài Đồng lên tới 13,27 triệu đồng/m2, một mức giá cao nhất trong các nhà TNT, do Cty đầu tư tầng hầm lên đến hàng chục tỷ đồng để phục vụ cư dân. Thêm vào đó, do tòa nhà lên tới 16 tầng nên kết cấu móng buộc phải dùng cọc khoan nhồi dẫn đến chi phí bị đội lên cao.


Vì sao nhà thu nhập thấp giá cao?
Nhà thu nhập thấp vẫn là mơ ước của người nghèo

Quy chuẩn thiết kế: yêu cầu bắt buộc

Nhà TNT không phải là vấn đề của riêng VN mà đã được thực hiện khá thành công tại các nước lân cận. Để người có thu nhập thấp tiếp cận được với nhà ở thì việc hiện đại hóa, chuẩn hóa các tiêu chí xây dựng như quy mô căn hộ, chi phí hoàn thiện... là một trong những yếu tố rất quan trọng. Tại Trung Quốc, có thể nhận ngay ra sự khác biệt giữa nhà TNT và nhà chung cư thương mại trong khâu thiết kế ban đầu khi diện tích nhà TNT chỉ khoảng 30 - 40m2, ban công và lan can hẹp hơn, nhà thấp tầng, không có thang máy, tầng hầm... vừa giúp hạ giá thành nhà vừa giúp người mua sau này không phải "cõng" theo những khoản phí phát sinh như tiền thang máy, dịch vụ...

Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Quốc Tuấn cho biết sẽ đề xuất khi thẩm tra giá bán phải xem xét cả yếu tố thời gian, tiến độ huy động vốn, đặc biệt là thiết kế nhà ở. Với các dự án sắp triển khai, Sở Xây dựng cho rằng, quy mô thiết kế công trình sẽ cao không quá 15 tầng, không thiết kế tầng hầm, căn hộ diện tích sàn từ 35m2 - 45m2 chiếm khoảng 20%; từ 45m2 - 60m2 chiếm khoảng 60%; từ 60m2 - 70m2 chiếm khoảng 20%. Các tiện ích của công trình cũng chỉ ở mức độ vừa phải.
Theo Bộ Xây dựng, tính đến nay, số lượng các dự án nhà ở cho công nhân và người thu nhập thấp được khởi công, bàn giao ít hơn nhiều so với kế hoạch. Nhà ở cho công nhân mới có 25 dự án (đạt 53% so với dự kiến) được khởi công, trong đó 9 dự án hoàn thành bàn giao; nhà cho người thu nhập thấp mới khởi công 39 dự án (đạt 26% so với dự kiến), trong đó đã hoàn thành 1.714 căn hộ đáp ứng cho khoảng 6.800 người.