Không phải ngẫu nhiên toàn thế giới rơi vào tình trạng khan hiếm năng lượng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân và hoạt động của doanh nghiệp.

Đại dịch Covid-19 đã làm thiếu hụt và tăng giá dầu, khí đốt và than đá khi nguồn cung năng lượng, bao gồm dầu mỏ từ tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), bị giảm sút do chuỗi cung ứng toàn cầu đình trệ suốt một thời gian dài.

Tuần này, giá dầu đã vượt mức 80 USD/thùng lần đầu tiên sau ba năm. Giá khí đốt tự nhiên và than đá cũng chạm mức đỉnh trong nhiều năm.

OPEC và các nước đồng minh sẽ họp vào tuần tới để quyết định xem có nên kích hoạt năng lực sản xuất dự phòng để kiềm chế giá dầu hay không.

Trung Quốc thiếu điện và than

Bắc Kinh đã bắt đầu phải phân phối điện cho các doanh nghiệp bị thiếu năng lượng do nguồn cung than bị suy giảm khi nước này tăng cường kiểm tra an toàn tại các mỏ khai thác. Trong nửa đầu năm nay, sản lượng khai thác than của Trung Quốc thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái, khiến giá than nhiệt tăng vọt dù đã đạt mức cao kỷ lục trong năm nay và tăng hơn 80% so với năm 2020.

Vì chính quyền Trung Quốc nắm quyền kiểm soát giá điện, các nhà máy nhiệt điện than cũng phải tạm dừng hoạt động khi chi phí than đầu vào tăng cao.

Goldman Sachs ước tính rằng có tới 44% hoạt động công nghiệp tại Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu điện.

Hội đồng Điện lực Trung Quốc, đại diện cho các nhà cung cấp điện, cho biết hôm thứ Hai rằng các công ty nhiệt điện than hiện đang "nỗ lực bằng mọi giá" để đảm bảo nguồn cung cấp điện và nhiệt cho mùa đông.

Nhưng các doanh nghiệp kinh doanh than cho biết việc tìm kiếm các nguồn than nhập khẩu để thay thế không hề dễ dàng. Đặc biệt là khi Nga đang tập trung phục vụ nhu cầu điện của châu Âu, mưa lớn làm gián đoạn sản lượng than từ Indonesia và các hạn chế về vận tải đường bộ cản trở nhập khẩu than từ Mông Cổ.

Giá điện tại châu Âu tăng vọt

Giá điện trên toàn châu Âu tăng đột biến trong những tuần gần đây. Tại Tây Ban Nha, giá điện cao gấp ba lần so với thông thường. Chi phí điện tăng cao đã làm dấy lên lo ngại về một mùa đông khó khăn phía trước, khi các hộ gia đình bước vào cao điểm tiêu thụ nhiệt.

Nghiên cứu gần đây cho thấy trước đại dịch, có tới 80 triệu hộ gia đình trên khắp châu Âu đã phải vật lộn với hóa đơn tiền điện và khí đốt để giữ cho ngôi nhà của họ luôn ấm áp. Do vậy, giá điện tăng vọt sẽ khiến họ càng thêm khốn đốn.

Nguyên nhân khiến chi phí điện tăng cao ở châu Âu là sự kết hợp của nhiều yếu tố, từ nguồn dự trữ khí đốt tự nhiên ở mức thấp và nguồn cung từ nước ngoài giảm, sản lượng điện gió và điện mặt trời thấp, cùng các hoạt động bảo trì khiến các nhà máy điện hạt nhân dừng hoạt động.

Mọi chuyện sẽ khó khăn hơn vì nhu cầu sử dụng điện dự kiến ​​sẽ tăng trong những tháng tới. Theo dự báo, việc các nhà máy điện trở lại sau khi bảo trì và khởi động đường ống dẫn khí Nord Stream 2 mới hoàn thành từ Nga đến Đức sẽ có thể làm dịu “cơn khát” năng lượng.

Trong khi đó, Tây Ban Nha, Ý, Hy Lạp, Anh và những nước khác đang lên kế hoạch cho các biện pháp ở quy mô toàn quốc, từ trợ cấp điện đến giới hạn giá điện, nhằm bảo vệ túi tiền của người dân và giúp nền kinh tế phục hồi sau đại dịch.

Thiếu xăng dầu tại Anh

Các lái xe điên cuồng mua xăng do sợ giá lên cao đã khiến nguồn cung xăng dầu cạn kiệt tại các thành phố lớn. Đây được coi là một trong những đợt gián đoạn năng lượng tồi tệ nhất mà nước Anh phải đối mặt sau nhiều thập kỷ. Các cuộc ẩu đả đã nổ ra tại các trạm xăng khi người mua chen lấn để mua hàng, và buộc chính phủ phải kêu gọi mọi người bình tĩnh.

Nhưng vấn đề của Anh không phải là thiếu xăng, mà là không đủ số lượng tài xế xe tải để vận chuyển xăng từ các nhà máy lọc dầu đến các nhà bán lẻ. Đây là một trong những hậu quả phụ lạ lùng của việc Anh rời EU, kèm theo việc hoãn cấp chứng chỉ và đào tạo lái xe tải trong đại dịch.

Để giải quyết tình hình, chính phủ của Thủ tướng Boris Johnson đã cấp thị thực tạm thời cho hàng nghìn tài xế xe tải nước ngoài để vận chuyển nhiên liệu, đồng thời điều quân đội túc trực để hỗ trợ lập lại trật tự tại các trạm bơm xăng trước kỳ nghỉ lễ.