Đề xuất mới nhất của Bộ Xây dựng tại Tờ trình gửi Chính phủ một lần nữa đề cập tới việc tăng tỷ trọng cho vay mua nhà để ở. Đây là lần thứ hai trong vòng 3 tháng qua, Bộ Xây dựng kiến nghị về vấn đề này nhưng lần trước đã không nhận được sự đồng thuận từ Ngân hàng Nhà nước.

Đề xuất mới nhất của Bộ Xây dựng tại Tờ trình gửi Chính phủ một lần nữa đề cập tới việc tăng tỷ trọng cho vay mua nhà để ở. Đây là lần thứ hai trong vòng 3 tháng qua, Bộ Xây dựng kiến nghị về vấn đề này nhưng lần trước đã không nhận được sự đồng thuận từ Ngân hàng Nhà nước.
Đề nghị tăng tỷ trọng cho vay mua nhà để ở: Ai mua nhà để ở?
Các dự án nhà ở cho người thu nhập thấp cũng rất khó tiếp cận nguồn vốn

Siết cao cấp, “thả” thu nhập thấp

Trong Tờ trình mới gửi Chính phủ ngày 13-9, Bộ Xây dựng cho rằng, trước mắt, cần tiếp tục hạn chế cho vay bồi thường, GPMB, các dự án khởi công mới (trừ các dự án nhà ở xã hội), các dự án bất động sản cao cấp như dự án căn hộ chung cư có giá trên 30 triệu/m2, hoặc diện tích trên 120m2, biệt thự, nhà liền kề... Ngược lại, Bộ Xây dựng đề xuất, cơ quan có thẩm quyền cần chỉ đạo các tổ chức tín dụng ưu tiên cho vay các dự án có khả năng thanh khoản cao, các dự án phát triển nhà ở phục vụ đối tượng có thu nhập trung bình và thu nhập thấp, các dự án đã xây xong phần thô đang hoàn thiện để đưa vào sử dụng. Đặc biệt, cần tăng tỷ trọng cho vay mua nhà để ở.

Nhiều ý kiến đánh giá, đề xuất của Bộ Xây dựng có thể được xem như giải pháp khả dĩ nhằm bổ sung vốn cho thị trường bất động sản đang thiếu vốn. Thế nhưng, việc thực thi “tăng tỷ trọng cho vay mua nhà để ở” lại không đơn giản. Bởi, không như các loại hàng hóa khác, bất động sản cần thời gian dài để hoàn thành, nhanh nhất cũng phải 36 tháng mới có căn hộ. Thế nên, bên cho vay sẽ rất khó có thể xác định người muốn vay tiền mua nhà “để ở” hay “đầu tư”. Thậm chí, ngay cả với sản phẩm là căn hộ đã hoàn thành, cũng không thể kiểm soát được việc người vay tiền sẽ “để ở” hay lại bán trao tay kiếm lời sau khi đã vay tiền mua được căn hộ.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch HĐQT một ngân hàng thương mại lớn cho biết, thực ra, các ngân hàng vẫn cho vay mua nhà bình thường. Thế nhưng, với mặt bằng lãi suất cao và tình hình thị trường bất động sản lình xình như hiện nay, nếu không phải có nhu cầu quá cấp bách, rất hiếm người dám vay tiền để mua căn hộ. Thêm vào đó, không phải ai ngân hàng cũng cho vay. “Các ngân hàng phải xem thu nhập của khách có trả nổi khoản vay không thì mới dám quyết chứ ai dám cho vay bừa bãi” - vị Chủ tịch HĐQT nói.

Kiểm soát biến tướng

Trước đề xuất “mở van” tín dụng của Bộ Xây dựng đối với BĐS có khả năng thanh khoản cao, TS. Nguyễn Minh Phong - Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế (Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội Hà Nội) cho rằng, chỉ nên giải ngân tín dụng cho các dự án nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người thu nhập thấp. Chuyên gia kinh tế này nhìn nhận, về tổng thể thì giải pháp tăng cho vay mua nhà để ở sẽ có thêm cơ hội để người dân mua nhà và doanh nghiệp bớt áp lực phải trả nợ. Đồng thời, giúp thị trường có thêm xung lực. Tuy nhiên, điểm quan trọng là phải phòng tránh việc chính sách bị các đối tượng buôn bán, đầu cơ bất động sản lợi dụng. Ông Nguyễn Minh Phong đề nghị, cần có cơ chế kiểm soát đối tượng vay và phạt nặng các trường hợp có vi phạm.

TS. Nguyễn Minh Phong đề nghị, ngoài dự án nhà ở xã hội, cần tiếp tục thắt chặt tín dụng với dự án bất động sản bởi nếu “mở” ra là không đúng với yêu cầu hạn chế tín dụng bất động sản tại Nghị quyết 11 của Chính phủ. Mặt khác, Bộ Xây dựng đề nghị, sẽ hạn chế tín dụng đối với dự án bất động sản cao cấp thì rất mù mờ, khó xác định. Có quan điểm tương tự, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, ông Cao Sỹ Kiêm cũng ủng hộ mở tín dụng đối với sự án nhà thu nhập thấp vì các dự án này có tính chất an sinh xã hội. Ông nói: “Không thể cào bằng các dự án nhà cho người thu nhập thấp với chứng khoán hay dự án bất động sản khác. Tuy nhiên, cũng cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ, rõ ràng và công khai để dân kiểm soát nếu không “mở” quá thì chắc chắn tác động không tốt tới lạm phát...”.

Thế nhưng, những gì đã diễn ra cho thấy, ngay cả việc nới tín dụng với các dự án nhà ở thu nhập thấp cũng không đơn giản. Thông tin từ Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cho biết, hơn 2 năm qua, mới chỉ có 5 trên tổng số 39 dự án nhà ở thu nhập thấp được vay vốn ưu đãi (khoảng 740 tỷ đồng). Kết quả kém phần tích cực này đã ảnh hưởng tới tiến độ thi công của các dự án và góp phần tăng giá thành căn hộ, giảm khả năng tiếp cận của người hưởng lợi và giảm hiệu quả của các chủ đầu tư...